Vagner'in paralı askerleri Ukrayna'da Rus ordusunun ne kadar işine yaradı?
“Tüm kentlerin sadece özel güvenlik şirketi ‘Vagner’ tarafından alınabileceği fikri kısır ve yanlış. Ölçek aynı değil. Ve şirket mensuplarını sadece taarruzda kullanmak da yanlış.”
Çevirmenin notu: Rus kuvvetlerinin Soledar’da muvaffak olmasının en önemli sebeplerinden biri de, Batı medyasının “Putin’in aşçıbaşısı” lakabıyla andığı Yevgeniy Prigojin’in kurduğu paralı asker şirketi Vagner’in elemanlarıydı. Ruslar, Soledar’da daha önce denemedikleri bir şeyi denediler ve sonuç aldılar. Birliklerin hedefinin Soledar’dan sonra Bahmut, oradan da Slavyansk, Kramatorsk ve ilerisi olacağı yorumları yapılıyor. Sahada olup bitenlere dair şuradaki ve şuradaki anlatımlar faydalı olabilir. Vzglyad gazetesine konuşan askeri uzmanlar ve 2014’te Donbass cumhuriyetlerinin Kiev’den tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana savaşan Vostok Taburu’nun komutanı Aleksandr Hodakovskiy, Vagnercilerin askeri başarılardaki rolünü ve artıları ile eksilerini değerlendiriyor.
Paralı askerler ve ordu, Soledar’da kent saldırıları üzerine yeni bir planı test etti
Darya Volkova/Yevgeniy Pozdnyakov — Vzglyad
13 Ocak 2023
Rusya Savunma Bakanlığı, Soledar’ın kurtarılması için verilen savaşlarda özel güvenlik şirketi Vagner’in kayda değer rolüne dikkat çekti. Bakanlık, paralı askerlerin kentin yerleşim bölgelerine doğrudan baskınlar düzenlediğini, nizami kuvvetlerin de kenti iki yönden ablukaya aldığını, düşmanın oradaki yedek asker sevkiyatını kestiğini ve saldırıya uçak ve toplarla ateş desteği sağladığını bildirdi. Bu yeni taktik ileride nerede uygulanabilir?
Ukrayna ordusunun Soledar’da yenilmesi ve kentin ele geçirilmesiyle sonuçlanan taarruz, çok çeşitli Rus birlikleri tarafından gerçekleştirildi. Kentte Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından istimlak edilen bloklara baskın düzenleme görevi, özel güvenlik şirketi “Vagner”in taarruz müfrezelerindeki gönüllülerinin eylemleriyle başarıyla yerine getirildi. Rusya Savunma Bakanlığı’nın cuma günü yaptığı açıklama bu yöndeydi. Savunma Bakanlığının Telegram kanalında yer alan bir mesajda, Vagner savaşçılarının eylemleri cesur ve özverili olarak nitelendirildi.
Bu mesajdan şu anlaşılıyor: Hem “Vagnerciler” hem de Rus Silahlı Kuvvetlerinin askerlerinin bulunduğu heterojen bir grup, bir dizi savaş misyonunun yerine getirilmesini içeren tek bir plan doğrultusunda hareket etti. Bunlar arasında; Soledar’ın kuzeyden ve güneyden ablukaya alınması, kentteki çatışma alanının kuşatılması, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin yedeklerinin komşu bölgelerden sevk edilmesine engel olunması ve Ukrayna ordusunun kentten çıkışının önlenmesi vardı. Ayrıca birlikler ve savaş uçakları saldırılara yardım etti ve düşman mevzilerine yönelik füze ve topçu saldırıları düzenlendi.
Çarşamba günü “Vagner”in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in Soledar’da kontrolün ele geçirildiğini açıkladığını anımatmakta yarar var. Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin kente taarruza geçmeye çalışan 200 askerini kaybettiği kaydedilmişti.
Perşembe günü Rusya Savunma Bakanlığı, kentin tamamen kurtarıldığını duyurdu. Bakanlık, Soledar’ın ele geçirilmesinin Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde devamı gelecek başarılı taarruz için büyük önem taşıdığını vurguladı. Bu özellikle güneybatıda bulunan Artemovsk’taki Ukrayna birliklerinin ikmal yollarının kesilmesi ve ardından burada kalan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri birliklerinin kuşatılması ve kazanın içine alınması olasılığını ortaya koyuyor.
Lugansk Halk Cumhuriyeti’nden askeri uzman Albay Vitaliy Kiselyov, TASS’a verdiği demeçte, taarruz birliklerinin, Soledar’daki bir yerleşim bölgesinde bulunan apartmanlarda şiddetli direniş gösteren Ukrayna Silahlı Kuvvetleri askerlerini başarıyla nakavt ettiğini söyledi. Albay Kiselyov’a göre Ukraynalı mahkumlar arasında, seçkin bir birlik olan 77. Ayrı Havadan Taşınabilir Tugay askerleri çoğunlukta. Görünüşe göre Soledar’da öldürülen İngiliz paralı askerler bunların küratörlüğünü yapıyordu.
Vzglyad gazetesinin daha önce belirttiği gibi, Soledar’ın kurtarılmasından sonra Rus birliklerinin kentin güneybatısında [düz bir hat üzerinde 20 kilometre] ve Artemovsk’un batısında bulunan Çasov Yar kentine ilerlemesi beklenebilir. Artemovsk’tan sonraki hedefin Slavyansk-Kramatorsk-Drujkovka-Konstantinovka’daki kent yığınakları olacağı varsayılabilir. Ancak bundan önce Seversk’ten Artemovsk’a kadar olan savunma hattını yok etmek gerekiyor.
Her halükarda Donbass gibi aşırı düzeyde kentleşmiş bir bölgede ilerlerken, düzenli Rus birlikleri ve “Vagnerciler”, kentsel koşullarda defalarca savaşmak zorunda kalacaklar.
Donanma yüzbaşısı ve askeri uzman Vasiliy Dandıkin, Vzglyad gazetesine verdiği demeçte, “Soledar örneğinde, yeni bir tür kent taarruzuna tanık olduk. Kent, özel güvenlik şirketi ‘Vagner’ ekipleriyle yakın işbirliği içinde olan Savunma Bakanlığı’na bağlı Rus çıkarma birlikleri tarafından güneyden ve kuzeyden bloke edildi. Sahada onlara Savunma Bakanlığı’nın topçuları da destek oldu. Havadan savaş uçakları da taarruza katıldı” dedi.
Dandıkin’e göre Amerikan komutanlığı, bir grup paralı asker ve Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan bu tür çalışmaların tesirini gördü ve geçen yıl Ukrayna’da faaliyet gösteren özel bir paramiliter yapı olan Mozart Grubu adlı örgütü Soledar’da onların karşısına çıkarmamaya karar verdi. Uzman, “Fakat tüm taarruz ekiplerimizin, Soledar’ın meşhur çok kilometrelik kollara ayrılmış tünellerinde yapması gereken çok işi var, bu nedenle dört başı mamur bir zafer ilan etmek için henüz çok erken” diye ekledi.
Dandıkin, “Görünüşe göre Rusya Savunma Bakanlığı, Soledar taarruzunda kazanılan tecrübeyi daha da geliştirmek, askeri personelin, ‘Vagnercilerin’ zırhlı araçlarla manevi ve maddi motivasyonun yanı sıra ‘Bars’ gibi gönüllü müfrezeleri iyileştirmek için özel harekâtın başına doğrudan Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov’u getirdi” diye belirtti.
Askeri uzman Vladislav Şurigin, elbette, az çok büyük bir yerleşim yerini sadece “Vagner”i kullanarak kurtarmanın problemli olduğunu belirtiyor. Şurigin, “Özel güvenlik şirketi ‘Vagner’ çok kompakt bir organizasyon. Sayıları çok değil, bu nedenle bu şirkete sadece belirli bir alandaki misyonların yürütücüsü diyebiliriz. Belki bir sorumluluk dağılımı olabilir; ‘Vagner’, örneğin Soledar ve Artemovsk gibi ordu tarafından desteklendikleri ve sadece Rus Silahlı Kuvvetlerinin olduğu bir yerde kullanıldı” diyor.
Öyleyse Mariupol’un kurtarılmasına kara kuvvetleri birlikleri, Karadeniz Filosu denizcileri [810. Deniz Piyadeleri Muhafız Tugayı’nın katıldığı bildirilmişti], Adem Delimhanov komutasındaki Çeçen özel kuvvetleri ve “Sparta” Taburu da dahil olmak üzere DHC Halk Milislerinin 1. Kolordusunun katıldığını hatırlayalım.
Şurigin, “Tüm kentlerin sadece özel güvenlik şirketi ‘Vagner’ tarafından alınabileceği fikri kısır ve yanlış. Ölçek aynı değil. Ve şirket mensuplarını sadece taarruzda kullanmak da yanlış” görüşünü dile getirdi. Şurigin, “Kentin ele geçirilmesi gündemde değilse ‘Vagnerciler’ kullanılamaz, zira iyi bir asker kapsamlı bir görev listesini yerine getirebilmelidir” diye düşünüyor.
Uzmanlar, aynı zamanda Soledar’ın kurtarılması sırasında nizami birliklerin ve paralı askerlerin koordineli eylemlerini net olarak gözlemlemenin mümkün olduğunu söylüyor. Emekli albay ve askeri uzman Anatoliy Matviyçuk, “Bir özel güvenlik şirketi, belirli bir siparişi veya planı yerine getiren ticari bir organizasyondur. Yani şirket kafasına göre hareket etmez, operasyonel planlama sırasında her şey koordine edilir. Yön, çevre, gerekli sayıda zırhlı araç ve uçak vb. belirlenir” dedi.
Uzman, “Soledar’a düzenlenen taarruzda Rus Silahlı Kuvvetlerinin ‘Vagnercilere’ havadan tam destek sağladığını, kentin etrafını kordona aldığını ve paralı askerlerden oluşan ‘taarruz müfrezelerinin’ sahada çoktan kazanmış olduğunu varsayabiliriz. Paralı askerler yasal olarak savaş alanındaki görevlerini tamamlarken ordu komutanlarının emrinde olur. Aslında bu iş biraz farklı inşa edilmiş, ‘Vagnercilerin’ kendi komutanları var ama her halükarda yapılanların tamamı Rus Silahlı Kuvvetlerinin eylemleriyle tutarlı” ifadelerini kullandı.
Ayrıca kuvvetlerimizin dost ateşine maruz kalmaması için savaş alanında halihazırda net ayrım çizgileri olduğuna dikkat çeken Matviyçuk, “Aynı zamanda, görevleri hızlı ve tam bir şekilde yerine getirmeyi ve kenti ele geçirmeyi mümkün kılan şey, paralı askerlerin ve düzenli ordunun efektif etkileşimiydi” diye konuştu.
Uzman, “Özel güvenlik şirketlerinin silahlı çatışmalardaki faydalarından söz edecek olursak, bu tür organizasyonların ordusunun ideolojik olmaktan çok finansal motivasyonlu olduğunu belirtmekte yarar var. Ek olarak en katı disiplin, sorumluluk ve karşılıklı sorumluluk genellikle özel güvenlik şirketlerinde işler. Tüm bunlar, hedeflerinize daha hızlı ve daha verimli bir şekilde ulaşmanızı sağlar” diye özetledi.
Hodakovskiy, Soledar’ın ele geçirilmesinden sonra “zor zamanların” geleceği tahmininde bulundu
Sergey Valçenko — Moskovskiy Komsomolets
14 Ocak 2023
Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Soledar’da mağlup edilmesi ve kentin kurtarılması sıradan hadiseler değil. Savunma Bakanlığına göre taarruz operasyonları, özel güvenlik şirketi “Vagner” birlikleri tarafından gerçekleştirildi. Bu lokal başarının önemi ne? “Vagnercilerin” güçlü yönleri neler? Bundan sonra ne beklemeli? “Vostok” Taburu komutanı Aleksandr Hodakovskiy soruları yanıtladı.
Savaş alanında uzun zamandır beklenen başarı, elbette pek çok kişiye ilham verdi. Hatta bazı uzmanlar, artık bir şeylerin başlayacağı tahminini dile getiriyorlar. Ancak 2014’ten beri savaşan “Vostok” Taburu’nun komutanı Aleksandr Hodakovskiy’in Fighterbomber YouTube kanalına verdiği röportajda söylediği gibi, hiçbir şey o kadar basit değil.
Hodakovskiy, özel harekât bölgesindeki genel durumu ikinci aşamanın başlangıcı olarak nitelendirdi. Bu aşama, inisiyatifi almaya çalışacağımız için farklı. Hodakovskiy, “Böylelikle düşmana isteklerimizi dayatabilir ve onu mümkün olduğu kadar kendi melodimize göre dans ettirebiliriz” dedi.
Aynı zamanda ona göre “her şey o kadar basit ve pürüzsüz değil”. Tabur komutanı, “Açıktır ki Ukrayna’ya verdiğimiz tüm tavizler, tam olarak bunlardan kaynaklanıyordu, bunların hiçbiri ‘pürüzsüz ve basit değildi’. Ve hiçbir şey bir anda, bir veya iki ayda değişmedi. Cüretkar adımlar atılsa da neticeler alındı” diye kaydetti.
Ona göre Soledar, doğru seçilmiş taktiklerin ve doğru idari kararların örneklerinden biri. Hodakovskiy, “Ancak gruplaştığımızda, baskı yaptığımızda, tüm çabalarımızı yoğunlaştırdığımızda ve en önemlisi, cephenin şu anda gerçekten ihtiyaç duyduğu ve epeyce eksik olan yöntemleri uyguladığımızda sonuç alabiliyoruz” ifadelerini kullandı.
Özel güvenlik şirketi “Vagner”in taarruz birliklerinin başarılı olmasını sağlayan bu teknikler tabur komutanına göre neler? Hodakovskiy bunu şöyle ifade etti: “Orada faaliyet gösteren ve tüm ordu bürokrasisini ortadan kaldıran adamlar olduğunun farkındayız. Oradaki her şey gerçekten de bizim ilkelerimize göre inşa edilmiştir; hedefi görüyorum, engelleri görmüyorum, tüm engelleri aşarak, özellikle de engeller yapaysa aşıyorum”.
Ona göre çatışmaların algoritması şöyle; maksimum verimlilik elde ediyoruz, bürokrasiyi en aza indiriyoruz, süreç yönetimini basitleştiriyoruz, ilerleyen taarruz ekiplerinin ve alt birimlerin ihtiyaçlarını net biçimde karşılayacakları, hedefi görecekleri ve vuracakları silahlar tahsis ediyoruz.
Tabur komutanı, “Vagnercilerin” eylemlerini “Etkili olabilirsiniz, düşmanı ezebilirsiniz. Ancak bunun için bu maksimum verimliliği elde etmeye yardımcı olan birkaç koşula uymak gerekir. Orada Tanrı yok... Ellerinde kaynak olan ve bu kaynağı yetkin bir şekilde yöneten sıradan insanlar var” şeklinde değerlendirdi.
Hodakovskiy’e göre özel güvenlik şirketlerinin başarısının bileşenlerinden biri, gıpta edilebilecek düzeyde yüksek kaynak yoğunluğu. Komutan, “Vagner”in tanksavar mürettebatının hazırlanmasındaki mühimmat tahsisini örnek verdi. Eğitim tatbikatı için 2,3 bin konteyner tanksavar güdümlü füze tahsis edilmişti. Hodakovskiy, “Bu bir faktördür, etki eder. Ama en önemlisi, oradaki idari süreçte, verimliliği mümkün olan en üst düzeye çıkaran doğru yöntemler dahil edildi” diye konuştu.
Paralı asker birliklerinin yüksek direncine dikkat çeken komutan, “‘Vagnerciler’, birliklerimiz Herson ve Harkov oblastlarındaki mevzilerini terk etmek zorunda kaldıklarına bile ilerlemeyi sürdürdüler. Durumun onlar üzerinde hiçbir etkisi olmadı. Paniklemediler, kendilerine güvendiler, yollarına devam ettiler, kaynaklarını akıllıca yönettiler ve sonuç aldılar” diye kaydetti.
Ona göre “Vagner”in Soledar’daki başarısı, binlerce veya yüzlerce hektar kurtarılmış bölge veya sokak sayısıyla değil, gösterilen savaş etkinliği, yeni savaş yönetimi modeli, organizasyon, hem de yeni disiplin modeliyle ölçülmeli. Tabur komutanı, “Bir dizi ilke getirdiler; yağma yapmayın, geri çekilmeyin, teslim olmayın, yoldaşlarınızı hüsrana uğratmayın, komutanlara karşı gelmeyin, aksi halde bu en ağır suç olarak kabul edilecektir” dedi.
Tabur komutanı, aynı zamanda güvenlik şirketlerinin “disiplin cezalarını” aşırılık olarak nitelendirdi ve bu yöntemlerin destekçisi olmadığını dile getirdi.
Ona göre Soledar’daki ve ileride, belki de Artemovsk’ta elde edilecek başarı “her şeyi kökten değiştirmiyor” ama küçümsenmemeli de.
Hodakovskiy, “Birincisi, düşmanı ne kadar yere serdikleri ve ikincisi, bunun ne kadar moral bozucu etkisinin olduğu önemli, bu etki hafife alınamaz. Ve bunu matematiksel olarak hesaplamak da epey zor” yorumunu yaptı.
Her yerde “zaferlerinden” bahseden ve siyasi gerekçelerle kentten vazgeçmek istemeyen Kiev, acı verici bir darbe aldı.
Tabur komutanı, “Oraya [Soledar] mümkün olduğunca sürüklendiler ve sonunda tutundular, zira yenilginin önüne geçmek için tutunmaları politik olarak önemliydi. Bizimkiler de personeliyle birlikte tüm çabalarını seferber ettiler ve sonuca ulaştılar. Umarım böyle devam eder” diye konuştu.
Yine de Hodakovskiy, henüz rahatlanmaması gerektiğine inanıyor. Şu anda ortak girişimin ardında kim ya da kimler var sorusunun yanıtı verilmedi.
Tabur komutanı, “Belli ki bahsettiğimiz alanda inisiyatif elbette bizde. Bu açık. Ancak meselenin geri kalanı oldukça endişe verici” diyor.
Ona göre Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, birliklerimizin Belarus’tan olası bir saldırı tehdidine tepki gösterdi.
Tabur komutanı, “Güçlerini yeniden topladılar, sıraya koydular, dağıttılar ve bir noktada, en azından Svatov ve Melitopol istikametlerinde kullanmayı planladıkları saldırı potansiyellerini kaybettiler. Halihazırda bilinen mantığı izleyerek, bizi iki uç kanatta germek, kaynak sevkiyatını bizim açımızdan zorlaştırmak istiyorlar. Denesinler, nereye giderse oraya gider, biz de zorlarız. İşleri bizi esnetmek ve biz de bunu beklemiştik ve bekliyoruz da” değerlendirmesini yaptı.
Hodakovskiy, bu nedenle tüm çatışma temas hattı boyunca kesin bir üstünlük elde ettiğimiz gerçeğinden söz edilemeyeceğini düşünüyor:
“Önümüzde hâlâ zor zamanlar var. Bence hareketlilik başladığında bir noktada ilerleyeceğiz. Her şey askeri başarıya, komutanlarımızın becerisine ve sebatına bağlı olacak. Her şey çok ‘akışkan’ olacak. Artık hazırız ve ‘nasıl gidip onları sıkıştırmaya başlıyoruz’ mu diyorum, elbette hayır. Niye her şey bu kadar ani olsun? Bunun için bir sebep yok.”
Pozitif faktörlerden biri, seferberlik kapsamında silah altına alınanların yavaş yavaş harekât moduna girmesi. Fakat süreç, kaybedilen zırhlı araç, top, çok namlulu roketatar sistemi kaynağının yenilenmesini başta olmak üzere devam ediyor. Bu süreç henüz tamamlanmadı. Endüstri henüz gerekli miktarda mühimmat tedariki sağlamadı.
Tabur komutanı, “İnisiyatifi kime güvenip devraldığımızı söylemek zor. Bunu savaş başlar başlamaz, sonunda birisi beklediği yerden ayrıldığında ve her şey aceleye geldiğinde anlayacağız. Bekliyoruz. O zaman inisiyatifin kimde olduğunu anlarız” diye ekledi.