VTsIOM ve Levada anketleri: Rus halkı Ukrayna harekatı hakkında ne düşünüyor?
Rusya’da ülke çapında yapılan anketler, Moskova’nın Ukrayna’ya yönelik askeri harekatından sonra ülkenin Putin’e olan güveninde düşüş yaşanmadığını söylüyor.
Putin’e ve Başbakan Mihail Mişustin’e duyulan güvendeki en büyük sıçrama, 20-27 Şubat haftasında, yani Putin’in Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetlerinin bağımsızlığını tanıma kararı ve Ukrayna harekatının başlatığı aralıkta kaydedilmişti; hem Sovyet yadigarı Rusya Kamuoyu Araştırmaları Merkezi (VTsIOM) hem de Açık Toplum’un finanse ettiği Levada’nın yürüttüğü anketler aynı sonuçları sunuyor. [Levada ve Açık Toplum’un “Proje Stratejisi” ile ilgili ayrıntılara şuradan erişebilirsiniz.]
VTsIOM’un geçen hafta gerçekleştirdiği ve sonuçlarını 5 Mart’ta yayımladığı ankete göre, orduya olan desteğin yüzde 84 olduğunu gösterdi. Bu, şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeyken, katılımcıların yüzde 71’i de Ukrayna harekatını desteklediğini söyledi. Onaylamayanların oranı ise yüzde 21.
Buradan ülkenin kabaca yarısının harekatı desteklediği sonucu çıkıyor; katılımcılar, harekatın Rusya’yı savunmayı ve Ukrayna topraklarında NATO üslerinin konuşlandırılmasını önlemeyi amaçladığına inandıklarını söylerken, Putin’in söz ettiği “Nazilerden arındırma” gayesine destek az.
Katılımcıların yüzde 19’u, hamlenin Kiev yönetiminin Rusya’ya yönelik siyasi rotasını değiştirmek için yapıldığına inanıyor. Yüzde 18’lik bir kesim de amacın Donbass cumhuriyetlerindeki Rusça konuşan nüfusu korumak olduğunu düşünüyor.
VTsIOM, anketleri rastgele alınan sabit hat ve cep telefonu numaralarına ulaşarak yürütüyor. Veriler yaş, cinsiyet, ikamet yeri ve sosyal sınıf faktörlerine göre tasnif ediliyor.
2020’den bu yana, Putin ve Mişustin’in güven düzeyleri yüzde 3 ila 5 puan arasında dalgalanıyor. Her ikisi için de en düşük nokta, geçen yılın kasım ayında kaydedilmişti.
Bununla birlikte bu yılın şubat ayının dördüncü haftasında, güven düzeyi istisnai biçimde yüzde 9’a yaklaştı. Halkın Putin’e olan güveni bu hafta içinde yüzde 28 arttı ve Mişustin için bu oran yüzde 65.
Rusya’da orduya duyulan güven, 2009’dan bu yana ilk kez bu kadar arttı. 2019’da Levada Merkezi, ordunun Devlet Başkanı’nı yüzde 63 ila 60 oranında geride bıraktığını bildirmişti.
Ruslar açısından savaş endişesi de 2014’ten beri artıyor; ABD’nin Rusya’ya karşı başlatacağı savaşa yönelik endişeler 2018’den bu yana keskin bir şekilde yükseldi.
Diğer yandan Levada’nın bu yılın 17 Ocak ve 21 Şubat tarihleri arasında ülke genelinde yüz yüze gerçekleştirdiği ankete göre Ruslar, gelecekleri için giderek daha iyimser olmaya başladılar.
Bu olumlu ruh haline paralel olarak Putin’in performansına dair olumlu görüşler de arttı. Keza Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a duyulan güven de aynı şekilde.
Levada’ın ocak ve şubat anketlerinde Lavrov’un popülaritesi 3 puan yükselerek Mişustin ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun önüne geçti.
Levada, bu puanların coğrafya, yaş, cinsiyet ve sosyal sınıfa göre nasıl farklılık gösterdiğini belirtiyor, ancak talep edildiğinde bu dökümleri açıklamayı reddediyorlar.
Levada’nın 17-21 Şubat tarihleri arasında Ukrayna ihtilafı hakkında düzenlediği son kamuoyu yoklamasında, 1618 kişinin evinde görüşmeler yapıldı.
Sonuçlar, Ukrayna ve ABD’ye dönük olumsuz fikirlerde artışa işaret ediyor. Geçen ay, Putin’in 21 Şubat’taki ulusa sesleniş konuşmasından önce yapılan ankette Rusların yüzde 60’ı, gerilimin yükselmesinden ABD ve NATO’yu sorumlu tuttu.
İhtilafın Donbass cumhuriyetlerin bağımsızlığını almasıyla çözüleceğini savunanların oranı yüzde 58, Moskova’nın cumhuriyetleri tanıma kararını destekleyenlerin oranı yüzde 33 ve cumhuriyetlerin Rusya ile birleşmesi gerektiğini düşünenlerin oranı da yüzde 25’ti.
Levada’ya göre yaş düştükçe, Ukrayna hakkında fikir sahibi olma olasılığı da o kadar azalıyor. Yaşlı Ruslar, bağımsızlık veya Donbass cumhuriyetlerinin ülke topraklarına katılmasına daha sempatik yaklaşıyor.