Ukrayna istihbarat şefinin odasındaki parçalanmış Rusya haritası
Çevirmenin notu: Geçen günlerde Ukrayna askeri istihbarat şefi Kirill Budanov’un bir röportajında, odasında asılı duran parçalara ayrılmış Rusya haritası dikkat çekmişti. Bu konu, uzun süredir Batılı think-tanker’ların da gündemindeydi ve hatta silahlı ayaklanma planı anlatılmış ve parçalara ayrılan Rusya Federasyonu topraklarında kurulacak olan idari yapıların kapsamlı bir modellemesi yapılmıştı. Rus siyaset bilimci Vasiliy Stoyakin, Budanov’un ofisindeki haritayı ve “Rusya’yı parçalama” iddialarının ne kadar gerçekçi olduğunu yorumluyor.
Ukrayna’nın Rusya’yı parçalama hayallerinin ilham kaynağı kim?
Vasiliy Stoyakin — Vzglyad.ru
28 Aralık 2022
Göründüğü kadarıyla Ukrayna askeri istihbarat başkanı Kirill Budanov’un ofisini Rusya’nın parçalanmış bir haritası süslüyor. Düşman artık tam olarak ne için çabaladığını gizleme gereği de duymuyor. Bununla beraber bu planların çizimi Kiev’in hamileri tarafından çok daha ayrıntılı bir biçimde yapılıyor ve Ukrayna’ya bu planlarda üstesinden gelmesi epey zor bir rol biçildi.
Ukrayna istihbaratı, Rusya’ya yine hakaret etti. Bu, Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Ana Müdürlüğü (GUR) Başkanı Kirill Budanov ile yapılan bir röportajda öne çıktı. Röportaj sırasında gazeteciler [veya Budanov], Ukrayna sınırlarının Kursk, Belgorod oblastları ve Kuban’ı da kapsadığı büyük bir Rusya haritasına dikkat çekti. Gazeteciler, Budanov’un sonbaharda yaptığı açıklamayı anımsamakta gecikmedi: Bu açıklama, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin 1991 sınırlarını ele geçirmesinin savaşın yalnızca ilk aşaması olduğu yönündeydi.
Budanov kim?
Budanov harita hakkında yorum yapmayı reddetti: “Herkes görmek istediğini görüyor. Belki de sadece işaret koymuşuzdur, ya da değil.”
Ukrayna istihbarat başkanının tüm röportajının bu havada, yani pek göz önünde değilse de Ukrayna’daki en bilgili şahsiyet olduğuna dair göndermelerle devam ettiği söylenmeli. Öyle ya da böyle sözleri ciddiye alınmalı.
Birincisi, 2020’nin ağustos ayından beri görevde olan 36 yaşındaki general boş konuşmuyor. Budanov, örneğin, 6-8 Ağustos 2016 tarihlerinde Ukrayna Sınır Muhafaza Teşkilatının Kırım’da yaptığı baskına katılan subaylardan biri. Burada iki Rus askeri öldürülmüştü.
Bugüne dek Rusya’nın kurtardığı topraklarda terör faaliyeti, Darya Dugina cinayeti, Kırım köprüsündeki patlama ve çok daha fazlasının altında imzası var. Genel manada güçlü ve tecrübeli bir düşman. Ukraynalıların tüm işini Amerikalıların yaptığı düşünülmemeli; kendilerinin de fazlaca marifeti var.
İkincisi, Ukrayna’nın siyasi düzeninde GUR’un şefi kamuoyunun gözü önünde bir figür. Sürekli [çoğunlukla da Batı medyasına] röportajlar veriyor, televizyonda konuşuyor ve belirli askeri hadiseler hakkında yorumlar yapıyor. Bunun neden olduğu bilinmemekle birlikte genç generalin, böyle bir vaziyette belirli siyasi hırslara sahip olması beklenebilir. Haritanın “sızması” muhtemelen bu hırsların bir tezahürüydü; bu bir sonraki devlet başkanı adayının [Zelenskiy’in ikinci döneminden sonra] seçim programı olamaz mı?
Ukrayna, Rusya topraklarında hak iddia ediyor
Budanov’un ofisinde Rusya Federasyonu’nun nispeten güncel [bildiğimiz kadarıyla Rusya Federasyonu’nun sivil haritaları henüz Ukrayna’da yayımlanmadı]; Kırım, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Lugansk Halk Cumhuriyeti, Zaporojye ve Herson oblastlarının çıkarılmış hali asılı. Kursk ve Belgorod oblastlarının yanı sıra Krasnodar oblastının bazı kısımlar ve ek olarak Voronej ve Rostov oblastlarının bazı kısımları siyah tahta kalemiyle daire içine alınmış; yani Rusya’nın, Ukrayna’nın hak iddia ettiği bölgesini gösteriyor.
Burada kayda değer bir şey yok zira bu yılın ocak ayında Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitriy Kuleba, ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’e benzer bir harita göstermişti. Orada da bir dizi Rus sınır bölgesi [Kuban daha elini korkak alıştırmadan kesilmişti] ve Polonya’nın sınır kentleri [Przemyśl/Przemysl ve Chełm/Holm] dahil edilmişti.
Fakat bu haritanın tarihi var. Petliura dönemi Ukrayna Halk Cumhuriyeti bu bölgelerde hak iddia etti, ancak temsilcilerinin 1919’daki Paris Barış Konferansına katılmasına izin verilmedi; kimse bu bölgeler için Rusya ve Polonya ile savaşmaya yeltenmedi. Dolayısıyla Kuleba’nın ofisindeki haritalar tarihi olan belgeler ama Budanov’un ofisindekiler…
Esasında Ukrayna medyasındaki “ilhak edilmiş Kuban” iddiaları, [“Ukrayna Kuban’ının” özünde İmparatoriçe Büyük Katerina’nın iradesiyle var olduğu hakikatini, utanç kaynağı olduğu için hatırlatmamaya çalışıyorlar] 1980’lerin sonlarından bu yana ileri sürülüyor. Yani Simon Petliura, devrimden önce Kuban’da, iç savaş esnasında Kuban ordusu liderliği ile Ukrayna Halk Cumhuriyeti arasındaki müzakerelerde polisten saklanmıştı. Tarihsel temeli orada.
Çoktan feshedilmiş olan “Ukrayna Devletinin Bağımsızlığı” (GSU) Derneği gibi bir dizi Ukraynalı milliyetçi örgüt, Kuban’da çalışma yürütmeye çalıştı, ancak yerli halktan destek bulamadılar. “Yenilmemiş Ulus” gazetesinin “Dikkat — Mankurt” köşesinde genellikle Rusya’nın sınır bölgelerindeki okurlardan gelen mektuplar yayımlanırdı. Ama propagandaya sevk edilenler de oldu. Makalenin yazarının 1990’ların ortalarında GSU’nun Dnipropetrovsk teşkilatı başkanı Yakimenko ile yaptığı röportajda, bu gibi durumlarda kamuya açık olmayan çok daha fazla çalışmanın yapıldığı belirtilmişti.
2019’un ekim ayında Odessa milletvekili Aleksey Gonçarenko’nun girişimiyle Verhovna Rada’da “Kuban’ın Ukrayna’ya Dönüşü İçin” adında bir parlamento grubu oluşturuldu. Geçen gün bir dizi medya kuruluşu Gonçarenko’nun Kuban Valisi olarak atandığını bildirdi, fakat bu haber yalandı; Gonçarenko’nun sosyal medya hesaplarında henüz böyle bir bilgi yok.
Yani yetkililer nezdinde henüz kabul edilmese de Ukrayna’da bu yönde çalışmalar devam ediyor. Dolayısıyla Budanov, aslında ne kastedildiği açık olsa da, kayda değer bir şey söylemedi.
Rusya’nın parçalanması
Budanov’un haritası sadece Ukrayna’nın genişlemesini öngörmüyor. Bugünkü Rusya yedi parçaya ayrılıyor:
— Aslında Rusya Federasyonu’nun Volga’ya kadar olan Avrupa kısmı, Orenburg oblastına kadar olan güney kısmı dahil.
— “ÇAR”; Volga’dan Yakutya sınırına uzanıyor. Kısaltmanın ne anlama geldiğini anlamak zor, belki de bu bölgeyi kontrol etmek durumunda kalacak olan “Orta Asya Rusyası” ya da belki “Orta Asya cumhuriyetleri”dir [ki bu da pek muhtemel değil, elbette buralar birilerinin eline geçer].
— “K”; Doğu Sibirya ve Uzak Doğu. “K” neredeyse kesin olarak Çin; Ukraynalı milliyetçiler arasında ÇHC’nin aslında halihazırda Rusya’nın Uzak Doğusunu kontrol ettiğine inanılıyor.
— İçkerya [Çeçenistan]; diğer Kuzey Kafkas cumhuriyetlerinin haritada özel bir ibare almamış olması ilginç.
— “FRG”; Kaliningrad oblastının Almanya’ya devredilmesi öngörülen bölgesi. Bu arada oblastın tam adının kulağa hala Federal Almanya Cumhuriyeti gibi geldiğinin farkında olan çok insan yok.
— “F”; Karelya [fakat görünüşe göre Vıborg oblastı dahil edilemden] ve Finlandiya’ya devredilmesi öngörülen Murmansk oblastı.
— “Japonya”; Kuril Adaları ve Sahalin’in tamamı.
Her şey Budanov’un fantezisi gibi görünüyor ama… Mesela Ukrayna Devlet Başkanlığı makamının baş danışmanı Mihail Podolyak, en azından ağustos ayından bu yana Ukrayna’nın misyonunun — en azından mevcut sınırlar dahilinde — Rus devletini yıkmak olduğunu söylüyor.
Bu fantezi Ukrayna’ya ait de değil. Batı’da bugünün Rusyasını yok etme planları geliştirilmekte. Belki bu bakış açısı orada baskın değil, ancak böyle bir olasılık Rusya’da fazlasıyla ciddiye alınıyor: Eylül ayında Vladimir Putin, “Batı, egemen, bağımsız kalkınma merkezlerini bastırmaya, ülkemizi yok etmeye çalışıyor, Rusya’nın savaş halindeki çok sayıda bölgeye ayrılmasını amaçlıyor” demişti.
Yani Budanov’un haritasındaki çizgilerin keçeli kalemle yanlışlıkla karalanmış olması pek muhtemel değil. Bunlar onun kendi fantezileri olsa bile tesadüfen ortaya çıkmadılar. Tüm bunlar, mevcut Kiev liderliğinin ve onun denizaşırı hamilerinin yürüttüğü stratejinin parçası.
Not: Ve yine de Rusya’yı çökertme hedefini benimseyen Ukraynalı ideologlar pek aklı başında insanlar değiller. Batı’nın bugün Ukrayna’ya sadece Rusya’ya karşı savaşta koçbaşı olarak ihtiyacı olduğunun ayırdında değiller. Rusya kazandığında bu “koçbaşını” devralacak ve belki kullanışlı olabilir. Ama farz edelim kazanan Batı olacak, öyle olsa bile nihayetinde neden bir koçbaşına ihtiyaçları kalsın? Kırık bir kapının yanındaki hendekte çürümeye terk edilecekler.