Moskova'da konser salonunda silahlı saldırı (Güncel bilgiler)
Piknik rock grubunun konseri öncesinde Moskova’daki Crocus City Hall fuar ve konser binasında silahlı saldırı gerçekleşti. Saat 12.00 civarında Rusya Soruşturma Komitesinden yapılan açıklamada saldırıda 115 kişinin hayatını kaybettiği bilgisi verildi.
TASS’ın aktardığına göre kamuflajlı en az beş kişi salona girerek otomatik silahlarla ateş açtı.
En az iki patlama meydana geldi. İnterfaks ajansı, son patlamanın Moskova saatiyle 21.30 civarında gerçekleştiğini bildirdi.
Binada yangın başladı, Moskova saatiyle 22.00 sularında binanın çatısı çökmeye başladı.
Saldırganlar sadece salonda değil, aynı zamanda konser kompleksinin fuayesinde ve girişinin önünde de ateş açtı. TASS’a göre saldırganlardan ikisi, muhtemelen patlayıcı madde içeren sırt çantaları taşıyordu.
Bazı insanlar salonu terk etmeyi başardı. Tahliye çalışmaları devam ediyor. Moskova SOBR ve OMON özel birimleri alarma geçirilmiş ve acil durum mahalline gönderildi.
Moskova Oblastı Acil Durumlar Bakanlığı’na göre, binanın bodrum katından yaklaşık 100 kişi çıkarıldı. Bakanlığın açıklamasında, “Vinç yardımıyla insanları binanın çatısından kurtarmaya yönelik çalışmalar yürütülüyor,” denildi.
Crocus fuar ve konser salonu, ticari gayrimenkul inşaatı ve işletmesi konusunda uzmanlaşmış olan Crocus Grubuna ait. Salon Ekim 2009’da açıldı. Kompleksin maksimum kapasitesi 9 bin 789 kişi. Crocus Grubunun yüzde 100 sahibi Azeri asıllı Aras Agalarov. Crocus Grubu, 2023 yılında Forbes dergisinin en büyük rantiyeciler listesinde yıllık 255 milyon dolarlık geliriyle yedinci sırada yer aldı.
Moskova’dan ve valiliğin diğer bölgelerinden onlarca acil sağlık ekibi Crocus Belediye Binasına gönderildi.
Crocus’taki yangını söndürme çalışmalarına havadan destek veriliyor.
Görgü tanıkları ne diyor?
Ostorojno Novosti (Осторожно новости) Telegram kanalının aktardığı görgü tanığı ifadeleri:
“Çatışma konserden hemen önce başladı, zaten tüm konuklar yerlerini almıştı. Salondaydım, makineli tüfek kuyruklarını duydum, kalabalık bina girişinden eşyalarını almadan koştu, izdiham başladı. Dışarıdan makineli tüfek sesleri işittim. Şimdi Crocus’ta polis ve itfaiyeciler var ve oradan bir duman sütunu yükseliyor.”
“Her şeyin başladığı girişin hemen karşısında, zemin kattaki lobide, olay yerine 15 dakika mesafede bir yerdeydik. Silah sesleri duyduk. İlk başta bir şok yaşadık. Bir buçuk ya da iki dakika boyunca karışıklık vardı, kimse ne olduğunu anlamadı. Sonra metro çıkışına doğru koşmaya başladık. Koştuğumuz yerde yürüyen merdiven aşağı inerken çalışıyordu, büyük bir izdiham oluşmuştu, insanlar aşağı düşüyordu. Sağ tarafa gittik, bazı kapalı odaların olduğu yere ve orada halihazırda binadan çıkmak için camları ve kapıları kırıyorlardı. Ateş edenleri görmedik, çünkü kalabalık oradan dışarı fırlamıştı. Biz de oradan kaçtık. Arkamızda silah sesleri çok yakından geliyordu ama saldırganları görmedik, yaralı kimseyi de görmedik.”
“Asma katta oturuyorduk, sonra silah sesleri duyduk, aşağıya doğru hareket etmeye başladık, aşağıda da ateş ettiklerini fark ettik. Yere yattık, sonra bütün insanların yukarı çıktığını fark ettik, yukarı çıkmaya başladık. Sonunda üst katta bir yere çıktık. Her taraftan ateş ediyorlardı, her taraftan. Yatıyorduk, sonra insanların bir şekilde yürüyen merdivenden aşağı koştuğunu fark ettik. Peşlerinden koştuk. Orada yatan bir kız vardı, öldürülmüştü.”
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, bu hafta sonu kentteki tüm spor, kültür ve diğer kitlesel etkinlikleri iptal etti. Benzer önlemler Moskova oblastı, Kırım, Leningrad ve Kursk oblastları tarafından da duyuruldu.
Moskova Valisi Andrey Vorobyov bölgeye giderek düzenlediği basın toplantısında “Bir operasyon merkezi kuruldu. Detayları aktaracağız,” dedi.
Moskova Deptrans metroda yolculara yönelik aramaların yoğunlaştırıldığını bildirdi.
Federal havacılık kurumu Rosaviatsiya; Şeremetyevo, Domodedovo, Vnukovo ve Jukovskiy havalimanlarında güvenlik önlemlerinin güçlendirildiğini bildirdi.
Rusya makamlarının reaksiyonu
Rusya Soruşturma Komitesi, saldırıyla ilgili soruşturma başlattı ve özel güvenlik birimlerinin gerekli tüm tedbirleri aldığını açıkladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı olayı kanlı bir terör saldırısı olarak nitelendirdi.
Moskova kenti ve oblastındaki tüm kitlesel etkinlikler iptal edildi.
Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, Telegram kanalından şu paylaşımı yaptı:
“Terör saldırısında hayatını kaybedenlerin ailelerine en içten taziyelerimizi, kurbanların tüm sevdiklerine de en içten güçlerimizi sunuyoruz.
Teröristler sadece misillemeden anlarlar. Güce güçle karşılık verilmezse, teröristler topyekûn infaz edilerek ve ailelerine baskı uygulanarak öldürülmezse hiçbir yargılama ya da soruşturma işe yaramayacaktır. […]
Bunların Kiev rejiminin teröristleri olduğu tespit edilirse, onlara ve ideolojik ilham kaynaklarına farklı muamele etmek mümkün değildir. Hepsi bulunmalı ve terörist olarak acımasızca yok edilmelidir. Buna bu vahşeti gerçekleştiren devlet görevlileri de dahil.”
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova:
“Beyaz Saray, Moskova’daki terör saldırısında Ukrayna’nın ya da Ukraynalıların parmağı olduğuna dair bir bulguya rastlanmadığını açıkladı.
Washington makamları bu trajedinin ortasında herhangi birinin olaya karışmadığına dair bir kanaate neye dayanarak varıyor? Eğer ABD’nin elinde bu konuda güvenilir veriler varsa ya da varsa, bu veriler derhal Rusya tarafına teslim edilmelidir.
Eğer böyle bir veri yoksa, Beyaz Saray’ın hiç kimseye hoşgörü göstermeye hakkı yoktur.
Rusya yönetiminin de belirttiği üzere, olaya karışan herkes yetkili makamlar tarafından tespit edilecektir.”
“BM Genel Sekreteri’nin ofisi silahlı saldırı haberlerinden üzüntü duyduğunu açıkladı. Bu bir atış poligonu kavgası falan mı? İnsanlar ‘üzüntü’ değil, dehşet, şok, şaşkınlık, mutlak kınama, haklı öfke ve kurbanlar için merhamet uyandıran iğrenç, kanlı bir terör saldırısının canlı görüntülerini yayınlıyorlar.”
Uluslararası tepki
Beyaz Saray, saldırı nedeniyle başsağlığı diledi ve ABD’nin durum hakkında bilgisi olmadığını söyledi, olayın Kiev'in eylemleriyle ilgili olmadığını iddia etti.
BM silahlı saldırıya ilişkin haberlerden “üzüntü duyduğunu” ve daha fazla bilgi edinmeye çalıştığını açıkladı.
Mısır, Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan, İtalya, Sırbistan, Almanya, Lüksemburg, Katar, Küba, Filistin ve Bolivya başsağlığı dilediklerini ifade etti.
Eski İsveç Silahlı Kuvvetleri subayı Mikael Valtersson’un değerlendirmesi:
“Teröristlerle Batı’nın herhangi bir ilişkisi varsa durum tırmanacaktır. ABD'nin birkaç hafta önce Moskova’daki vatandaşlarını terör saldırısı riski konusunda uyarmasına dair pek çok şaibe mevcut.
Eğer Ukrayna’nın teröristlerle herhangi bir ilişkisi varsa cevap muhtemelen çok zor olacaktır. Bu aynı zamanda geniş çaplı bir seferberlik ve Rusya ile Ukrayna arasında resmi bir savaş ilanı için de bir neden olabilir. Bu aynı zamanda Ukrayna’ya karşı bir savaşa yönelik halk desteğini de pekiştirecektir. Bu senaryodaki ana failler, muhtemelen Ukrayna makamlarının desteğiyle çalışan RDK vb. sürgündeki Rus örgütler olacaktır.
Eğer bu bir cihatçı/IŞİD saldırısıysa, bunun sonuçları esas olarak Rusya içinde daha sıkı bir güvenliğe yol açacaktır, fakat ikinci Çeçen savaşı sırasında ABD’nin İslamcıları finanse etmesi ve pek çok Çeçen İslamcının savaş sırasında Ukrayna tarafında savaşması nedeniyle cihatçı bir saldırının bile Batı veya Ukrayna bağlantıları olabilir. Bu durumda Rusya'nın esas olarak Ukrayna’ya yönelik tepkisiyle ikinci senaryoya geri dönmüş oluruz.”
Crocus City Hall’un sahibi Agalarov kimdir?
8 Kasım 1955 doğumlu Aras Agalarov, Azeri asıllı Rusyalı bir gayrimenkul yatırımcısı. En çok Rusya’ya birinci sınıf ürünler getirmesi (kontrabant ticaret) ve lüks perakende merkezlerinin geliştirilmesindeki rolüyle tanınıyor. Agalatov, ayrıca 1989 yılında ülke çapında gayrimenkul geliştirme ve perakende mağazaları işletmekle tanınan Crocus şirketini kurdu.
Binalarına sık sık kendi markasını verdiği için “Rusya’nın Trump’ı” olarak anılıyor.
Aras Agalarov ve oğlu Emin Agalarov, 2017’nin temmuz ayında Donald Trump Jr. ile Rus avukat Natalya Vaselnitskaya arasındaki toplantıya katıldıkları iddiasıyla gündeme gelmişti. Trump Jr’ın da doğruladığı ve avukatın, kendisine elinde Hillary Clinton ile alakalı karalayıcı bilgilerin olduğu söylediği e-posta zincirinde isimleri geçiyordu.
Azerbaycan doğumlu baba ve oğul Trump’ları bir süredir tanıyor. Emin Agalarov Azerbaycanlı bir şarkıcı ve babasının kalkınma şirketi Crocus Grubunun başkan yardımcısı. Zincirdeki bir e-postada avukat şöyle yazıyor: “Emin az önce aradı ve çok ilginç bir şey için sizinle irtibata geçmemi istedi.”
Emin Agalarov’un Fred Trump ile de bağları var. Trump Sr, 2013 yılında Moskova’daki Miss Universe yarışmasından sonra Emin Agalarov’a olan sevgisini Twitter'da göstermiş ve ona doğrudan “Emin, Miss Universe’deki performansın harikaydı — sen bir YILDIZSIN!” şeklinde bir tweet göndermişti.
Fred Trump bir sonraki yıl Emin Agalarov’un katıldığı “Today” programını överek onu yine “bir yıldız!” olarak nitelendirdi.
Şirketin internet sitesinde, Crocus Grubunun öncülü olan Crocus International’ı Soğuk Savaş'ın bitimine yakın 1989 yılında bir “Sovyet-Amerikan ortak girişimi” olarak kurduğu belirtiliyor.
Forbes’a göre, Crocus bir dizi ticaret fuarı düzenledi, ancak lüks binalar ve alışveriş merkezleri geliştirmeye başladı. Crocus Grubu, devlete bağlı kurumlardan ihaleler almasıyla biliniyor.
Bununla beraber Aras Agalarov, 2013 yılında Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Rusya Federasyonu Onur Nişanı ile ödüllendirilmişti.
Forbes, Aras Agalarov’un servetinin 1,92 milyar dolar değerinde olduğunu tahmin ediyor.