Elmalar ve domatesler
"Kendi deyimiyle Putin’in yandaşlarına uzun erimli yasaklar, varlık dondurma ve el koyma tehditleriyle saldıran düşman, iç ekonomide devrim yaratıyor."
Çevirmenin notu: Batı’nın Rus sermayedarları hedef alan yaptırımlarının motivasyonu belliydi; Washington, Londra ve Brüksel, baskı ağırlaştıkça sermayedarların malikaneleri ve offshore banka hesaplarını geri alabilmek için Rusya Devlet Başkanı Putin’in kellesini alacakları bir tür saray darbesi tertip edeceği beklentisindeydi. Fakat sermayedarların ya da Batı terminolojisiyle “oligarkların” eğilimi bundan çok daha farklı oldu. Aşağıda bu eğilimin nasıl geliştiğine dair bir emsal, ince detaylı bir anlatım var; bir dönem eski ABD Başkanı Jimmy Carter’ın danışmanı ve Moskova’da en uzun süredir görev yapan yabancı gazeteci John Helmer’ın kaleminden.
Elmalar, domatesler ve oligark kulübü
John Helmer — Dances with Bears
27 Şubat 2023
Futbol, Rusların oynamayı ve seyretmeyi en çok sevdiği spor dalı. İkinci sırada buz hokeyi geliyor.
Futbol ve buz hokeyi ile elma ve domates arasındaki ilişkiye gelince; Gennadiy Timçenko, ithal ikamesi için yerli elma üretimine girişen yaptırım altındaki bir oligark; Rusya ve Finlandiya’da buz hokeyi kulüpleri, dernekleri ve stadyumlarının oyuncusu, sponsoru, finansörü ve yöneticisi. Yevgeniy Giner, Moskova’nın futbol kulübü CSKA’nın uzun zamandır sahibi, Rusya Futbol Federasyonu’nda finans direktörü ve stadyum inşaatçısı; şimdi domates sektöründe iş yapıyor.
Neden elmalar, neden domatesler, neden Rusya?
Bunun nedeni savaş ve ABD ile NATO’nun Rus ekonomisini yok etme harekatının, savaş öncesinde oligarkların hesaba almadığı ve teşvikte bulunmadığı istikametlerde ve sektörlerde ekonomiyi yeniden inşa etme şekli.
Yaptırımlar Rusya dışına nakit, sermaye ve varlık ihraç etme hürriyetlerini kısıtlayarak oligarkları Rusya’nın iç pazarında doğru yatırım faktörü kombinasyonu bulmaya zorladı. Elma ve domates, tüketici talebinin fazla ve artan boyutu, pazara girişte iç rekabet seviyesinin nispeten düşük olması ve devletin ithalata karşı korumayı artırma, üretim için düşük maliyetli arazi tahsis etme ve borçlanma, tohum, gübre ve diğer satın alımlar, makine kiralama, vergi indirimi, sübvansiyonlu depolama, satış noktasına nakliye ve fiyat sabitleme için bütçe nakit dağıtma konusundaki belirleyici rolü nedeniyle onlar için uygun. Varlıkların konsolide edilmesi, küçük üreticilerin yağmaya uğratılması, iflas ettirilmesi ve hukuki usulsüzlükler gibi geleneksel oligark yöntemleri, devlet planlama komitesi aparatçiki nezaretindeki savaş acil durum düzenlemeleri kapsamında gelişebilir. Devletin tekelcilik karşıtı ve çevresel düzenlemelerinin boşalttığı yeri doldurdular.
Böylelikle ABD Hazine Bakanlığı ve Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nin (OFAC) deyimiyle Putin’in yandaşlarına uzun erimli yasaklar, varlık dondurma ve el koyma tehditleriyle saldıran düşman, iç ekonomide devrim yaratıyor.
Bu devrimi, oligarkları oyunda tutmak için günde bir yenen elma olarak düşünün.
Rus ekonomi basını bunu haberleştirirken temkini elden bırakmıyor. Örneğin Moskova’da yayımlanan ekonomi gazetesi Kommersant, Timçenko’nun elma işini nasıl yönettiğini bu şekilde haberleştirdi:
“Gennadiy Timçenko’nun Volga Grup’u ve büyük elma üreticisi Alma Holding ile birlikte İsviçreli Procuri SA’ya sahip olan Fransız yatırımcılar şirket sermayesinden çekildi. Şirketin yüzde 54’lük hissesi, Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu eski başkanı René Fasel’e geçti. Bu işlem, yabancı yatırımcıların Rusya Federasyonu’nda iş yapmalarına yönelik kısıtlamalar nedeniyle gerekli olmuş olabilir. 46’sı Gennadiy Timçenko’nun Volga Grubu yapısına bağlı olan büyük elma üreticisinin ana şirketi Alma Holding’in yüzde 54’ünün sahibi olan Fasel, Rusya vatandaşı oldu.”
Fasel’in vatandaşlığı bir yıl önce, 17 Ocak 2022 tarihinde resmen ilan edilmişti. Alma grubunun hissedarlarındaki değişiklik bu ayın başlarında Moskova’da ilan edilmiş ve basının ilgisini çekmişti.
Timçenko adına çalışan deniz ötesi Fransız adayların adını veren Kommersant’a göre “Alma Holding 2007’de kuruldu”: “Alma Holding tarafından kontrol edilen Alma Production şirketi, Krasnodar oblastında yaklaşık 400 hektarlık elma bahçesini elinde tutuyor. Raporlara göre 2019 yılında burada 13 bin tondan fazla meyve hasat edildi, ancak 2020 yılında olumsuz hava koşulları nedeniyle sadece 8 bin 500 ton hasat yapıldı. Alma Production, web sitesine göre 2023 yılına kadar hasat hacmini iki katına çıkarmayı planlıyor”.
Kommersant’ın haberine göre “Fasel, medyada Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu’nun (IIHF) 1994 ve 2021 yılları arasında görevde olan eski başkanı olarak anılıyor. TASS’a göre Fasel, İsviçre’de doğru ve Fribourg-Gotteron hokey kulübünde oynadıktan sonra hokey hakemi oldu. TASS’ın aktardığına göre René Fasel, 2015 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Gennadiy Timçenko’nun da oynadığı Gece Hokeyi Ligi gala maçının başhakemiydi”.
“Kommersant’ın yatırım çevrelerinden bir kaynağına ve tarım piyasasından muhatabına göre Fasel, Procuri SA’nın sahiplerinin çıkarları doğrultusunda hisse sahibi olabilir. Gazetenin kaynakları, 2022’nin bahar aylarında Fransız yatırımcıların, Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’daki askeri eylemlerinden kaynaklanan kriz ve Gennadiy Timçenko’ya yönelik Batı yaptırımlarının genişletilmesi nedeniyle Alma Holding’deki hissileri için alıcı aramaya başladıklarını söyledi. Kommersant’ın muhataplarından birinin belirttiği üzere şimdiye dek varlığı satışı konusunda anlaşmaya varılamadı ve görünüşe göre hisseyi üçüncü bir tarafa devretmeye karar verdiler. René Fasel, Kommersant’ın e-posta yoluyla sorduğu soruya yanıt vermedi. Volga Grubu, değişiklikler hakkında yorum yapmıyor. Procuri SA ile iletişime geçmek mümkün olmadı...
Pen & Paper hukuk firmasının kıdemli partneri Anton İmennov, ‘hasmane’ yargı bölgelerinden gelen yabancı yapıların genellikle Rusya Federasyonu’nda iş yönetiminde zorluklar yaşadığını söylüyor. ‘Hasım’ ülkelerden gelen yapıların katılımcılarının dağıtılan kârları yalnızca C tipi bir hesap üstünden aldıklarını, bu hesaptan para çekmenin zor olduğunu ve yabancı para cinsinden kredi çekemediklerini belirtiyor. İmennov ayrıca, AB’nin geçen ekim ayında tedbirlerin etkisini azaltmak için kısıtlamalara maruz kalanlara yardım eden kişilere karşı yaptırım uygulanmasına imkân tanıyan bir kuralı mevzuata dahil ettiğine dikkat çekiyor. Ingvarr’ın yönetici ortağı İgor Mazilin, bir işletmedeki hissenin mülkiyetinin bir Rus ortağa devredilmesinin yabancı yatırımcıların baş ağrısını hafiflettiğini ve Rus işletmesinin işini kolaylaştırdığını söylüyor. A-Pro hukuk firmasının partneri Ekaterina Makeyeva, tümüyle Rusya’da olan bir tarım işletmesinin bugün devlet destek tedbirlerini almasının daha kolay olabileceğini söylüyor.
Steppe Agro Holding CEO’su Andrey Nedujko’ya göre Rus tarımı, yerli elma üretimindeki artış ve ithal ikamesi sayesinde kayda değer bir büyüme potansiyeline sahip. USDA verilerine göre Rusya en büyük elma ithalatçısı olmaya devam ediyor. Rusya Federasyonu’nun bu sezon 1,54 milyon ton elma üretebileceği ve 550 bin ton ithal edebileceği tahmin ediliyor.”
USDA’in Rusya’nın elma ithalat kaynaklarına ilişkin raporu, Haziran 2022
Bu satırları basmak için gereken sağduyu ve satır aralarını okumak için gereken anlayış, savaşın düşmana yardım ve yataklığı suç sayan kuralından daha fazlasını yansıtıyor.
Sulh döneminde Timçenko, ticari faaliyetlerinin soruşturulmasını engellemek için yerel ve yabancı mahkemeleri kullanmaya teşne olduğunu gösterdi. Timçenko’nun yengeç çiftliği, şarap, liman, gemicilik, petrol ve kömür ticareti alanlarındaki yatırımlarına ilişkin arşiv şurada. Timçenko, en son 2009 yılında yerel basına ültimatom verirken avukatları, Timçenko’nun “ticari ve diğer yasal olarak korunan sırlarla ilgili bilgileri, menfaatine gizlilik koşulları uygulanan kişinin açıkça ifade edilmiş rızası olmaksızın [Kitle İletişim Araçları Kanununun birinci maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası; 46. maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası ile beşinci maddesinin 47. fıkrasına göre ve kitle iletişim araçlarına ilişkin kanunun 40. maddesinin birinci fıkrası; ticari sırlara ilişkin kanunun dördüncü maddesinin dördüncü fıkrası ve ticari sırlar hakkındaki kanunun üçüncü maddesi, birinci ve ikinci fıkrası; Rusya Anayasasının 23. maddesinin birinci fıkrası ve gizli nitelikteki bilgiler listesinin birinci maddesine göre] koruma hakkını uyguladıklarını iddia etmişlerdi.
Kommersant’ın haberine kaynak gösterilen Andrey Nedujko, Steppe Agro Holding grubunda. Kommersant, Nedujko ve şirketinin Rus elma pazarında Timçenko’nun Alma Holding’inin rakibi olduğunu açıklamaktan kaçınıyor. Steppe Agro, elmaya yatırım yapan savaş öncesi oligarklardan ilki olan Vladimir Yevtuşenkov’a ait. Kendisine OFAC tarafından yaptırım uygulanmıyor ancak İngiliz halkla ilişkiler ajanı Lord Peter Mandelson, Ruslarla bağları nedeniyle Londra basının saldırısına uğramasının ardından 2017 yılında işinden istifa etti. Yevtuşenkov’un elma işlerini buradan takip edebilirsiniz.
Nedujko, Rus elma sektörünün bu genel soruların sorulduğu birkaç öncüsünden biriydi:
— Rusya’da meyve ve sebze üretimine giren yatırımcıların önümüzdeki beş yıl içinde hedefledikleri tahmini ya da öngörülen getiri oranları ne?
— Önümüzdeki beş yıl içinde yerli üretim ve ithal ikamesi için, özellikle domates/salça ve yeşil sebzeler ve patates için harcanacağını düşündükleri yeni yatırımın değeri ne?
— Yeni ekimlere başlamak için tohum ithalat sorunu nasıl çözülür?
— Üreticiler bu yıl ve önümüzdeki beş yıl boyunca her yıl meyve, sebze ve patates endüstrilerine devlet bütçesinden yapılacak yardımların değerinin ne olacağını düşünüyor; yardımların büyüme oranı ne olacak?
— Yeni yatırımcıların iç politika oluşturma ve ileriye dönük planlama konusunda çözmek istedikleri ne büyük sorunlar neler?
Hiçbiri bu sorulara yanıt vermedi.
Rus domates sektöründe de benzer bir durum söz konusu. Kommersant ayrıca bu ay Yevgeniy Giner’in domates işleri ve operasyonları hakkında soruşturma açıldığını bildirdi.
Küresel taze domates ticaretinde Rusya, dünya çapında ilk beş ithalatçı ülke arasındaki yerini koruyor. Fakat Rusya, 2014’ten 2021’e kadar geçen yıllarda dış ithalatını önemli ölçüde azaltan tek ülke oldu. 2014’te 1,1 milyar dolar olan değer, 2021’de 398,5 milyon dolara düşürüldü. Rus gıda ticareti basını, 2022 ve bu yıl boyunca ithalat hacimlerinin düşmeye devam ettiğini bildiriyor. Dünyanın önde gelen domates üreticisi Çin’den yapılan domates ithalatı bir buçuk kat düştü. Dünyanın üçüncü büyük üreticisi olan Türkiye’den domates ithalatı ise iki kat azaldı. Balkan ülkeleri ve Kafkasya’da yapılan domates ithalatında da keskin düşüşler kaydedildi. Rusya pazarının en büyük taze domates tedarikçisi olan Azerbaycan da haşerelerle mücadele konusundaki bitki sağlığı kısıtlamalarına maruz kaldı; bunlar ticarette ve kaynakta siyasi olarak yorumlanıyor.
Buna paralel olarak Rus tüketicilerin satın alabileceği ithal domateslerin fiyatı iki katına çıktı ve yerli domateslerin fiyatı da bunu takip etti. Ülke genelindeki gıda piyasasına ilişkin perakende verileri, şubat ayının başlarında Rusların üçte birinin fiyatlar nedeniyle daha az domates ve salatalık satın aldığını, yüzde 12’sinin ise artık hiç alamadığını söylediğini gösteriyor. Şubat ayının ilk haftasında devlet istatistik kurumu Rosstat, domates fiyatlarının aralık ayından bu yana yüzde 30 arttığını bildirdi.
İşte bu noktada Giner’in iş hesaplaması devreye giriyor.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) domates üretimi tablosu, 2020
Bu ayın başında Kommersant’ın manşeti şöyleydi: “Domatesleri hazır olan Yevgeniy Giner, sebze projesine yatırımcı buldu. Agroinnovation tarım holdinginin imtiyaz sahibi Yevgeniy Giner, Astrahan oblastında domates yetiştirmek ve işlemek için ortak buldu. Projenin yüzde 25’inin sahibi, lüks mal tüccarı Mercury Group’un üst düzey yöneticisi. Analistler, iç pazara ve nispeten düşük rekabete odaklanan özel yatırımcıların tarım sektörlerine artan ilgisine dikkat çekiyor.
Mercury Group’a bağlı Auto Drive CJSC’nin CEO’su İgor Kozlovskiy, Giner’in Astrahan oblastındaki Agroinnovation holdinginin sebze projesinin yüzde 25’inin sahibi oldu. Agroinnovation Astrahan LLC’nin hissedarlarındaki değişiklikler 1 Şuba’ta yapıldı, Birleşik Devlet Tüzel Kişiler Sicilinden takip ediliyor. Leonid Fridland ve Leonid Strunin tarafından kurulan Mercury Group, saat ve mücevher mağazaları, moda butikleri ve araba galerilerinden oluşan bir zincir işletiyor. Varlıklar arasında TSUM, DLT ve Barviha Luxury Village yer alıyor. SPARK-Interfax’a göre Auto Drive tarafından kontrol edilen LLC Briar, Mercury Classic ve Mercury Reserve şirketlerini yönetiyor ve M Estate Vnukovo, M Estate Mall ve diğer ticari gayrimenkullerde hisse sahibi. İgor Kozlovskiy, Mercury Auto’nun web sitesinde Bentley otomobil merkezinin yöneticilerinden biri olarak yer alıyor.
CSKA futbol kulübünün başkanı Giner’in Agroinnovation grubu, Kursk ve Belgorod oblastlarında 44 bin hektarlık araziyi, şeker fabrikalarını ve bir süt fabrikasını yönetiyor. Astrahan oblastında domates, patates yetiştirmeyi ve domates salçası üretmeyi planlıyor. Oblast valisinin açıklamasına göre 10,5 milyar ruble [138 milyon dolar] değerinde olduğu tahmin edilen projede yaklaşık 30 bin hektarlık bir arazinin kullanılması ve bu araziden yılda yaklaşık 50 bin ton salça üretilmesi planlanıyor.
Growth Technologies CEO’su Tamara Reşetnikova, Rusya’nın halen domates salçasının önemli bir kısmını ithal ettiğini ve bu salçanın diğer ürünlerin yanı sıra konserve, sos ve sebze suyu üretiminde kullanıldığını, bu nedenle yeni [salça] projelerinin talep görebileceğini belirtiyor. Ona göre Astrahan oblastında nemin az olması sorunu var, bu yüzden Agroinnovation erken hasat için seralarda domates fidesi yetiştirmeyi planlıyor.
Patates ve Sebze Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Aleksey Krasilnikov, Astrahan oblastının Rusya Federasyonu’ndaki başlıca açık arazi sebze üreticilerinden biri olduğunu ve burada patates ekili arazinin son yıllarda dört ila beş kat arttığını ekliyor. Ona göre, bölgenin iklim koşulları iki patates mahsulünün yetiştirilmesine ve hasat edilmesine olanak sağlıyor ve haziran ile temmuz aylarında erkenci yerli patatesler Mısır ve Azerbaycan’dan yapılan ithalatla rekabet edebiliyor. Tarım Bakanlığına göre 2022 yılında Rusya Federasyonu’nda açık arazide domates hasadı bir önceki yıla göre yüzde 7,7 artarak 451 bin tona, patates hasadı ise yüzde 9,1 artarak 7 milyon tona ulaştı.
Astrahan projesi muhtemelen Agroinnovation için dışarıdan bir yatırımcının katıldığı ilk proje olacak. Gazprombank’ın kıdemli analisti Marat İbragimov, azınlık hissesine sahip bir katılımcının finansal ortak olabileceğini ve bunun diğer şeylerin yanı sıra ana sahibin bütçe sağlamayla ilgili riskleri azaltmasına olanak sağlayacağını belirtiyor. İbragimov’a göre projelerin iç talebi karşılamaya odaklanması, hedef pazarın büyüklüğü ve nispeten düşük rekabet seviyesi yerli yatırımcılar için özellikle önemli olabilir. Analist, gıda perakende sektöründe halihazırda yüksek konsolidasyon olduğuna ve gıda dışı sektörlerin çekirdek olmayan aktör için oldukça zor olabileceğine dikkat çekiyor. Yatırım bankacısı İlya Şumov, son yıllarda tarımsal sanayi sektörünün yükselişte olduğunu, pek çok çekirdek olmayan aktör, fon ve özel yatırımcının bu sektöre ilgi gösterdiğini, zira mevcut realitede bu pazarda büyük fırsatlar gördüklerini belirtiyor. Uzman, en büyük yatırımlar arasında AEON şirketinin sahibi Roman Trotsenko’nun 240 bin hektarlık araziye sahip Rostagro tarımsal holdingini ve NLMK’nın ana sahibi Vladimir Lisin’in Rumelko süt ürünleri projelerini satın almasının altını çiziyor.”
Kommersant, Kozlovskiy’in Agroinnovation Astrahan’a katılımının şahsi bir proje olduğunu iddia ettiğini ve daha fazla ayrıntı vermeyi reddettiğini bildirdi. Giner’in Agroinnovation’ı gazetenin sorularını yanıtlamayı reddetti.
Kommersant’a konuşmayı kabul eden kaynakların hiçbiri bu muhabirin ve web sitesinin sorularını yanıtlamayı kabul etmedi.
Giner’in, Rus kompromat medyasının belgelediği gizli offshore ticari faaliyetlerinin yanı sıra vergi cennetlerindeki şirketleri ve yabancı ülkelerdeki ikametgahlarına dair uzun bir mazisi var. Giner’in başlıca nakit kaynaklarından biri, yakın zamana kadar Ukrayna’nın en kârlı ikinci elektrik üreticisi ve dağıtıcısı olan VS Energy oldu. Giner grubunun 2014 yılı sonundaki yıllık geliri 13 milyar grivnanın üzerindeydi; yani 1 milyar dolardan fazla. Enerji sektörünün yanı sıra Giner, Ukrayna’da birer otel zinciri, banka ve özel çelik fabrikasını elinde tutuyor. Bunlardan sonuncusu olan Dnieprospetsstal Ukraynalı oligark İgor Kolomoyskiy ile birlikte Giner’e ait olduğu bildiriliyor.
Giner’in merkezinde olduğu, Lujniki pazarı hakkındaki şiddetli tartışmalar da dahil iş geçmişinin Rusça bir özeti için buna göz atabilirsiniz.
Giner ve ortakları, 2015 yılında Kiev’de yaşadıkları sorunların başından beri Ukraynalı savcıların holdingin varlıklarını hukuk dışı bir şekilde kamulaştırdığı, vergi kaçırdığı ve Rusya’daki suç işletmeleri üzerinden para akladığı yönündeki suçlamalarına direndi. 2022 yılının ortalarından itibaren Ukrayna mahkemeleri bu iddiaları delil yetersizliği nedeniyle reddetti.
Giner ailesinin adreslerinden birinin de Berlin’de olduğu bildiriliyor. Bu, oligarkların saray standardı gibi de görünmüyor:
Giner’in Ukrayna’daki işler gelirinin ve borç teminatının çoğunu oluştururken Moskova’daki futbol kulübü ve stadyumu da dahil spor işleri, Giner grubunun yanı sıra eski Başbakan Dmitriy Medvedev’in başkanlığını yaptığı kamu kalkınma bankası Vneşekonombank’ın (VEB) en büyük borç alıcılarından.
Birleşik Krallık’ta kayıtlı Bluecastle Enterprises Ltd. şirketinin hesap ve sahiplik dosyalarının ortaya koyduğu üzere bu kuruluş, Giner’in spor varlıklarının ve gelirlerinin ana denetleyicisi. 2019 yılında Yevgeniy Giner, Bluecastle’ın nominal denetleyicisi olarak, oğlu Vadim’in yerini aldı ve Britanya, Hollanda ve Marshall Adaları’nda kayıtlı diğer offshore şirketlerden oluşan bir ağ aracılığıyla yönetimi kendisi devraldı. Bluecastle tarafından spor işletmelerine nakit sağladığı bildirilen ve ortak yönetim ya da ortak kontrol altında olan kuruluşlar arasında Lüksemburg’daki Sensei International SA ve Britanya Virjin Adalar’na (BVI) kayıtlı Spencerdale Ltd. yer alıyor.
Futbol kulübü, stadyum ve bunlara bağlı ticari ve otel işletmeleri, savaşın etkileri henüz ortaya çıkmadan çok önce, 2014-2015 yıllarında mali sıkıntılar içindeydi. UK Companies House tutanaklarına göre Giner ve Bluecastle, 31 Aralık 2015’te yıl sonuna gelindiğinde yaklaşık 320 milyon dolar varlığa sahipti ve bunda en büyük pay CSKA stadyumu, futbol sahası ve maçlar için medya haklarını içeren imtiyazlar, bir otel ve ofis kompleksindeydi. Buna ek olarak CSKA takımındaki oyuncuların sermaye değeri 2015 sonunda tahminen 57 milyon dolardı; bu rakam 2014'te 72,1 milyon dolardı. Şirketin 2014 yılında 80,8 milyon dolar olan geliri de 67,1 milyon dolara geriledi. 2015 yılındaki zararı yaklaşık 50 milyon dolara ulaştı.
Bu o kadar ciddiydi ki, şirket denetçisi “holdingin sürekliliğini devam ettirme kabiliyeti hakkında önemli şüphe oluşturabilecek ciddi bir belirsizliğin varlığını” rapora dökmek zorunda kaldı.
Denetçi, Giner’in ödeme gücünü korumak için Bluecastle’a ve dolayısıyla spor şirketlerine ilişkili şirketlerden borç para verdiğini, aynı zamanda Rus hükümetini ikna ederek VEB’den CSKA’yı kurtarmak için 280 milyon dolarlık kredi aldığını belirtti.
2020 yılının sonunda UK Companies House’daki son hesap dokümanına göre Bluecastle, varlık değerinin daha önceki değerinin bir kısmına düştüğünü kabul etti; 2019’da 378,1 milyon dolardan 52,3 milyon dolara düştü. Gelirleri ise 56 milyon dolardan sadece 14 milyon dolara düşmüştü. Yayıncılık ve reklamcılık, o yılki pandemi karantinalarının etkisi hissedildiği için zarar edenlerin başında geldi.
Futbol, Giner’in güçlü devlet başkanlığı, hükümet ve Moskova kent yetkilileriyle şahsi ve iş ilişkileri kurmasını sağladı. Gelgelelim bu yakınlık, ABD’nin ne Giner ne de para kazandıran başlıca şirketlerine yaptırım uygulamasına gerekçe olmadı. Ancak CSKA futbol ve basketbol kulübü şirketleri, George Soros’un medyasının teşvikiyle 22 Şubat 2022 tarihinde ABD Hazinesi tarafından yaptırıma tabi tutuldu. Hazine Bakanlığı, açıklamasında CSKA’ya yaptırım uygulanmasının nedeninin VEB ile olan ilişkisi olduğunu belirtiyordu. O zamana dek Giner, VEB ile anlaşarak bankaya olan borcunu, bankaya Bluecastle’ın ve dolayısıyla CSKA’nın kontrolünü veren hisselerle takas etmişti: “Nisan 2020’de kulüp, tamamı Vneşekonombank tarafından taahhüt edilen 9,595 adi hisse senedi ihraç etti. Bu, şirketin [Giner’in] kulüp üzerindeki kontrolünü yüzde 100’den yüzde 22’ye düşürdü”. Bu not, Bluecastle tarafından 2022’nin ocak ayında sunulan son mali raporun son sayfasının sonundaki küçük harflerle yazılmış kısımda yer alıyor.
ABD’nin yaptırımlarını birkaç hafta sona uygulamaya koymasından bu yana Bluecastle’dan herhangi bir mali rapor gelmedi. Bunun yerine 29 Kasım 2022’de zorunlu çekilme bildirimi yayımladı. Bu, İngiliz hükümetini şirketin sahip olduğu “tüm mülk ve haklara” el koymakla tehdit ediyordu. Bir ay sonra hükümet tehdidini geri çekti ve çekilme eylemi gündemden düştü.
Mevcut durumda Giner, yerli domatesin offshore futboldan daha kârlı ve daha az riskli bir yatırım olacağını hesaba katmaya mahkûm. Fakat devlet finansmanı kalıcı bir unsur olmaya devam ediyor.
Devletin Giner’in işine olan desteği, ithal domateslere yüzde 10 ile 15 arasında koruyucu vergi ve Türk domatesleri için gümrüksüz hacim kotası içeriyor. Federal Tarım Bakanlığı yetkilileri, birkaç gün evvel domateste domates perakende fiyat artışlarının yavaşlatılmaması ya da durdurulmaması halinde bu korumanın seviyesinin düşürüleceği uyarısında bulundu.
Devlet yetkilileri de üreticilerin ve yatırımcıların bütçe sübvansiyonlarının arttırılması yönündeki taleplerine direniyor. Geçen yıl uygulamaya konulan acil savaş tedbirleri arasında tarımsal sanayi kompleksinin geliştirilmesi için 445,8 milyar ruble tahsis edilmiş ve bu yılda aynısı devam edecek. Buna paralel olarak domates, patates ve diğer sebze yetiştiricilerine verilen sübvansiyonlar arttırılacak. Kamu bankası tarafından finanse edilen imtiyazlı krediler beş yıl önce 137,9 milyar rubleyken bugün 1,5 trilyon rubleye yükseldi.
Bu sermaye girdileri, Rus tarımının imalat sanayileri hızında ithal ikamesi geliştirmesine yardımcı oluyor.
Oligarkların, çiftçi ve yetiştirici birliklerinin lobi faaliyetleri şimdilik temel gıda maddelerine yeni fiyat kontrolleri getirilmesini öngören yasayı durdurmayı başardı. Duma’daki solcu milletvekillerinin yüzde 15’e kadar azami kâr marjı belirleme önerisi geçen hafta federal tarım, sanayi ve ticaret bakanlıkları, Federal Tekelcilikle Mücadele Teşkilatı ve önde gelen süpermarket zincirleri tarafından reddedildi. Tarım Bakanlığı, Duma’ya gönderdiği yazılı bildirimde fiyat ve kâr kontrolüne yönelik kalıcı tedbirlerin “ekonomiyi istikrarsızlaştıracağını, üretici ve satıcıları çalışma şevkinden mahrum bırakacağını, vergilerin düşmesine ve ürün kıtlığına yol açacağını” belirtti.