Donetskli gazetecinin senaryoları: Transdinyester’de olaylar nasıl gelişecek?
"Maydan rejimi, planını 1939’da Alman Nazileri tarafından kurgulanan Gleiwitz provokasyonunu kopya ederek yapacak."
Çevirmenin notu: Belli ki Moldova, NATO’nun Rusya’ya karşı başlattığı savaşın bir diğer cephesi olacak. Odessa’dan Moldova Transdinyesterine kadar uzanan bölgenin çatışma sahası haline geleceğine dair yeni emareler var. Donetsk’ten bildiren gazeteci Sergey Mirkin, ihtimalleri sıralıyor.
Transdinyester’de olaylar nasıl gelişecek?
Sergey Mirkin — Vzglyad
5 Mart 2023
Transdinyester’deki durum son haftalarda giderek ısınıyor. Moldova’nın yeni başbakanı Dorin Recean, Rus barış güçlerinin Transdinyester topraklarını terk etmesi ve bölgenin askerden arındırılması gerektiğini, bunun aslında Transdinyester cumhuriyetinin sonu olacağını belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın Transdinyester’e karşı provokasyon hazırlığında olduğunu duyurdu. Daha önce Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Moldova Devlet Başkanı Maya Sandu’ya Rusya’nın Moldova’daki “demokratik düzeni” yok etmeyi amaçladığı iddia edilen planını teslim etti. Daha sonra Sandu, ülkenin istihbarat teşkilatlarının yetkilerinin artırılması gerektiğini açıkladı. Tüm bunlar, Moldova’daki iktisadi ve enerji maliyetleriyle alakalı krizle birlikte gerçekleşiyor. Ülkede aylardır hükümet karşıtı protestolar düzenleniyor.
Kişinev ve Kiev, Transdinyester’de savaş başlatma kararı alacak mı? Olaylar nasıl gelişebilir? Birkaç senaryo var.
İlkine göre ne Ukrayna ne de Moldova şu anda savaş başlatmaya hazır; tüm beyanlar psikolojik baskıdan ibaret. Moldova hükümeti, ülkedeki zorlu iç siyasi durum nedeniyle savaşa hazır değil. Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin durumu da pek parlak değil ve yeni bir cephe açmak büyük risk. Fakat Transdinyester’deki Kolbasna köy civarında yaklaşık 20 bin ton mühimmatının depolandığı cephanelikler bulunuyor. Bu miktarda mühimmat Ukrayna Silahlı Kuvvetlerindeki cephane sorunun kısmen çözer. Kiev ve Kişinev’in, daha doğrusu Batılı hamilerinin niyeti, Transdinyester hükümetini ve Rus barış gücü komutanlığını mühimmatı Moldova’ya devretmeye zorlamak ve Moldova’nın da bunu Ukrayna’ya teslim etmesini sağlamak. Bu yüzden Recean, bölgenin askerden arındırılması gerektiğini açıkladı ve Ukrayna, Rusya ve Transdinyester’i işgalin yakın olduğuna ikna etmek için Odessa oblastına teçhizat nakletmeye başladı.
Olaylar şöyle gelişebilir: Ukrayna, Odessa oblastındaki belirli bir kötün Transdinyester topraklarından topçu ateşine tutulduğunu iddia edecek. Zelenskiy, Sandu’ya Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin bölgede asayişi sağlamasına izin vermesi çağrısı yapacak. Sandu, Moldova topraklarında savaş istemediğini belirtecek ve Tiraspol’e ültimatom verecek: Transdinyester ordusunu silahsızlandır, Rus barış güçlerini çek, Kolbasına civarındaki depoların kontrolünü Moldova ordusuna devret. Aksi takdirde Transdinyester, hem Kişinev hem de Kiev ile savaşmak zorunda kalacak. Böyle bir ültimatomu kabul etmek Transdinyester cumhuriyetinin sonu anlamına gelecek. Tiraspol bunu reddedecek. Ardından tüm mühimmatın resmi olarak Moldova’ya ama fiiliyatta Ukrayna’ya teslim edilmesi için gizli bir teklif yapılacak, aksi durumda savaş çıkacak. Ukrayna ve Moldova’nın hesaplamalarına göre Transdinyester hükümeti ve Rus barış gücü askerlerinin mühimmatı Ukrayna’ya teslim etmekten başka çaresi kalmayacak, zira iki cephede birden savaşmaktansa bu daha ehven-i şer görünüyor.
İkinci senaryo, Kişinev’in Transdinyester’deki savaşa dahil olmayacağı ama Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin galip gelmesi halinde bölgeyi Zelenskiy’in elinden alması için Kiev’e açık çek vereceği varsayılıyor. Kiev de Kolbasna’daki depolardan mühimmat temin edecek.
Devamı şöyle olabilir: Odessa oblastındaki belirli bir yerleşim birimine Transdinyester topraklarından saldırı düzenleceği iddia edilebilir. Aslında bu tipik türden bir kışkırtma olur. Maydan rejimi, planını 1939’da Alman Nazileri tarafından kurgulanan Gleiwitz provokasyonunu kopya ederek yapacak [o dönemde bir sabotaj timi Gleiwitz kentindeki bir Alman radyo istasyonuna Polonya’dan saldırı düzenlemiş ve bu da Alman işgali için bahane olmuştu].
Daha sonra Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Kişinev’in resmi iznini bile almadan topraklarını koruma zaruretini gerekçe göstererek Transdinyester’i işgal edecek. Sandu ya işgali derhal destekleyecek ya da olayların nasıl gelişeceğini görmek için sessiz kalacak. Durumun iki farklı biçimde gelişmesi mümkün: İlk seçenek, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Transdinyesterlilerin ve Rus barış güçlerinin direnişini çabucak ezmesi. Özellikle Zelenskiy’in eski danışmanı Aleksey Arestoviç, silahlı kuvvetlerin Transdinyester’i üç gün içinde ele geçireceğine inanıyor. Görünüşe göre Ukraynalılar iyimser tahminlerinde 2020 yılında Dağlık Karabağ askeri birliklerini ve Ermenistan ordusunu mağlup etmeyi başaran Azerbaycan ordusunun deneyimine itimat ediyorlar. Ukrayna ordusu ani bir saldırıyla başarılı olursa Sandu, işgali kesinlikle destekleyecek ve Kiev’in zaferini kendi siyasi amaçları için kullanacak.
Transdinyester’in tekrar Kişinev’in hakimiyetine girmesi, ülkedeki milliyetçi duyguları yükseltmek ve muhalefete karşı yeni bir saldırı için teşvik olacak. Zelenskiy, Transdinyester’deki depolardan mühimmat alacak, tabii ki bunlar çatışmalarda imha edilmezse. Buna ek olarak Zelenskiy ekibinin yürüttüğü propaganda, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin yenilmezliğine dair yeni bir efsane ortaya koyacak. Fakat bu yıldırım harekâtı başarısız da olabilir ve Ukraynalılar, Transdinyester topraklarındaki çatışmalarda batağa saplanabilir. Ukrayna ordusunun mevcut durumu hayli kötü; asker, mühimmat ve teçhizat sıkıntısı yaşanıyor. Bu da Ukrayna ordusunun büyük kaynaklar kullanamayacağı anlamına geliyor. Ayrıca Transdinyester’dekiler, Ukraynalı ve ardından Moldovalı Nazilerin gelişinin halkın ve tüm ailelerin yok edilmesi anlamına geleceğini anlıyorlar. Bu nedenle Transdinyesterli erkekler umutsuzca savaşacaklar, elbette Rus barış gücü askerlerinin desteğiyle.
Böyle bir durumda Transdinyester’de silahlı kuvvetlerinin kaynaklarını başka yöne çekecek yeni bir cephenin açılması muhtemel. Bu durumda Sandu, Moldova topraklarındaki savaşa karşı olduğunu açıklayabilir ve kendisini Kiev’in eylemlerinden ayrı tutmaya çalışabilir. Tutumlarını Kiev’in zaferinin başta kendi zaferleri ve Zelenskiy’in başarısızlığının da onun mağlubiyeti olacağı şekilde modellemeleri kendi faydalarına olur.
Üçüncü senaryoya göre Moldova, Romanya ve Ukrayna, aynı anda Transdinyester’e saldıracak. Durum şöyle gelişebilir: Moldova topraklarında topraklarına terör saldırısı meydana gelecek. Sandu, Rusya’yı ve Transdinyester hükümetini suçlayacak ve ardından Transdinyester meselesinin kökten çözülmesi gerektiğini ilan edecek. Ardından Kiev’e askeri yardım çağrısı yapılacak. Moldova ordusuna gayri resmi olarak en büyük yardım da Romanya’dan gelecek. Rumen askeri birliklerinin gönüllüler kisvesi altında harekata katılması muhtemel. Eşgüdüm halinde olan Kiev ve Kişinev, Transdinyester’e aynı anda saldıracak. Böylelikle Moldova da savaşın içine çekilmiş olacak. Transdinyester’e yardım etmek için Rusya da Moldova topraklarına havadan saldırılar düzenlemek zorunda kalacak. Rumen birliklerinin de saldırıya dahil olması NATO’nun çatışmayı tırmandırmak için atacağı adımların yenisi olacak. Fakat Transdinyester’e dönük harekât, her halükârda Ukrayna ve Moldova orduları için kolay bir iş olmayacak gibi görünüyor.