Bahmut'ta hal ve gidişat
Çevirmenin notu: ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili, dün TASS ajansına yaptığı açıklamada Washington’un Rus kuvvetlerinin Bahmut [Ukraynacası Artemovsk] bölgesindeki muharebelerde kaydettiği ilerlemelerin arttığını, ancak “maçın henüz bitmediğini” söyledi. Yetkili, Ukraynalıların “hala cesurca savaştığını ve sonucun şu anda belirsiz olduğunu” dile getirdi. 3 Ocak’ta ise Rus özel güvenlik şirketi Vagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Bahmut’ta “beş yüz savunma hattı” oluşturduğunu, Rus kuvvetlerinin “büyük güçlüklere rağmen ilerleyişini sürdürdüğünü” ve tüm hatlarda dişe diş mücadelenin olduğunu ifade etti. Bu arada Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in danışmanı Aleksey Arestoviç, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Artemovsk ve Soledar bölgelerinde ağır kayıplar verdiğini kabul etti. Son haftalarda Telegram kanallarında Ukraynalı askerlerin ölen askerlerin cesetlerini torbalara koyduğu videolar yayılıyor. Cephedeki askerlerin Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Valeriy Zalujnıy’a tepki içeren paylaşımlarından da eser miktarda mevcut. Ayrıca geçen hafta TASS ajansına bilgi veren Lugansk Halk Cumhuriyeti Halk Milisleri subayı Andrey Maroçko da NATO silahlarıyla donatılan yabancı paralı asker müfrezelerinin Bahmut ve Soledar’a gönderildiği bilgisini verdi. Maroçko, “gelenlerin Rusça bilmediklerini ve birbirleriyle İngilizce iletişim kurduklarını” ifade ediyor. Rus askeri istihbarat teşkilatı GRU’nun eski subaylarından Yevgeniy Krutikov, Bahmut’un önemini ve sahadaki durumu değerlendiriyor.
“Artyomovskaya mezbahası” neden stratejik öneme sahip?
Yevgeniy Krutikov — Vzglyad.ru
13 Aralık 2022
“Artyomovskaya mezbahası”. Bu ifadeyi, artık Ukrayna basını bile Donbass’taki Artemovsk [ya da Bahmut] kenti yakınlarında olup bitenleri anlatırken giderek daha yaygın kullanıyor. Ukrayna, orada her gün yüzlerce askerini umutsuzca yitiriyor. Neden bu kentte verilen savaşlar nihai anlamda stratejik öneme sahip?
Son zamanlarda Kiev’in askeri uzmanları, insanları şu an Artemovsk’ta devam eden kanlı savaşların Rusya için anlamsız olduğuna inandırmaya çalışıyor. Onların bakış açısına göre, bu kentin işgali Moskova için basit taktiksel bir başarı olacak ve bir bütün olarak özel harekatın gidişatını etkilemeyecek. Yani Moskova tali bir güzergaha odaklandı ve gereğinden fazla kaynak harcıyor.
Peki Artemovsk bu kadar önemsizse, o zaman Ukrayna Silahlı Kuvvetleri buranın savunmasına neden muazzam miktarda insan gücü ve teçhizat koyuyor? Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin bu güzergahtaki günlük kayıplarının, cephenin çok küçük bir kısmında [Batı verilerine göre] iki ay boyunca 300-400 kişi olduğu tahmin ediliyor; bu, geniş kapsamlı sonuçları olan bir felaket. Medyada “mezbaha” kelimesinin burada olup bitenleri anlatmak için bu kadar sık kullanılması boşuna değil. Öyleyse bu Artemovsk bize niye lazım?
Aslında burası haritadaki basit bir nokta değil, Donbass’taki en büyük ulaşım arterlerinden biri ve Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin kontrolünde kalanların sonuncusu. Yakın zamana kadar Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Donetsk yönündeki tüm ikmal yolları Artemovsk’tan geçiyordu. Çasov Yar yerleşimiyle kurulan bağlantılar burada işe yaramıyor; zira Artemovsk ve Çasov Yar’dan güneye giden yol zaten alınmış olduğundan, Çasov Yar daha güneyde, Donetsk yönündeki Ukrayna birliklerine ikmal yapma fırsatı sağlamıyor.
Demiryolu altyapısının bir kısmının tahrip olduğu aşikar, fakat tamir etmesi büyük bir mesele değil. Artemovsk’tan Slavyansk, Seversk, Lisiçansk, Popasnaya, Svetlogorsk, Gorlovka ve Konstantinovka’ya kolayca ulaşılabilir. Basitçe söylemek gerekirse haritada Artemovsk’tan oklar çizerseniz, saldırı Slavyansk, Kramatorsk, Svetlogorsk ve Seversk’ten [yakın vadede Rus birlikleri tarafından temizlenmesi gereken Soledar üzerinden de] gerçekleştirilebilir.
Ayrıca Artemovsk’un kaybedilmesiyle Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Lisiçansk yönünde ve Svatovo’da karşı saldırı yapma fırsatını da kaybedecek. İzyum bile çökecek ve Rus ordusu, Kramatorsk’a saldırmak için yeni bir tutunma noktası edinecek.
Bunun yanında Artemovsk’un coğrafi konumu ve kavşak olması dışında özel bir değeri yok. Önemli endüstriler, su kanalları yok. Burası, Donbass’ın Ukrayna birliklerinin kontrolünde olan mevcut kısmındaki en büyük 12. yerleşim yeri, ücra bir yer.
Siyasi artılarıysa: Donetsk Halk Cumhuriyet sınırını kademeli olarak aşmak somut hale geliyor. Ayrıca Artemovsk bölgesi, Gorlovka’nın bombalandığı yer. Ve en azından Gorlovka’ya dönük bu tehdidi ortadan kaldırmak mümkün olacak.
Bir nüans daha. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından sekiz yılda askeri tahkimat kuralları eksiksiz gözetilerek göre inşa edilen meşhur savunma hatları [birden falza kilometrelik siperler — “karınca yuvaları”] büyük ölçüde yok edildi. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Severodonetsk ve Lisiçansk’ı kaybeddikten sonra güneyden kuzeye Artemovsk-Soledar-Seversk’te düz bir çizgide savunma hattına çekildi. Konuşlanma haritasına bakıldığında epey stabil görünen yeni bir savunma hattıydı. Daha batıda, Kramatorsk-Slavyansk müstahkem bölgesi dışında kayda değer bir savunma hattı yok. Bunları kışın inşa etmek zor. Teorik olarak Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Artemovsk’tan Slavyansk’a çekilip orayı kazsaydı bu mümkündü.
Aslında bunu hep yaptılar. Lisiçansk’ı teslim ettiler ve Artemovsk’a çekildiler. Ancak şimdi Artemovsk, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için Donetsk yönünde kilit bir savunma pozisyonu haline geldi ve şimdi burayı terk etmek, cepheyi 50-70 kilometre derinlikte ve hatta bir daha stabiliteye kavuşturma ihtimali olmadan yok etmek anlamına geliyor.
Basında Ukrayna Genelkurmay Başkanı Zalujnıy’ın yaz aylarında Lisiçansk emsalini gözeterek Zelenskiy’e Artemovsk-Soledar-Seversk savunma hattını terk etmeyi önerdiğine dair teyit edilmemiş haberler bulabilirsiniz. Bu, Ukrayna’ya Kramatorsk-Slovyansk aglomerasyonunun savunulması için becerikli numara sahibi tugayları elinde tutma fırsatı verecek.
Bu türden bir manevranın negatif tarafı, bir süre sonra Donetsk’teki tüm birliklere etkili bir şekilde ikmal sağlama imkanının kaybedilmesine ve bunun da Avdiivka, Maryinka ve Vugledar’ın kaybedilmesine yol açacak olması. Ve bu bir domino prensibi. Şu an Donetsk yönündeki herhangi bir yerleşim yerinin [hatta Trehizbenka adlı köyün] ele geçirilmesinin stratejik önemde olabileceğini zaten söylemiştik.
Şimdi Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Artemovsk’ta 53. ve 54. tugayı ve kuzeyinde de 30. tugay ve 10. tugayı konuşlandırdı. Ayrıca 57. motorlu piyade tugayı Artemovsk yakınlarında konuşlandırıldı; 71. Jaeger tugayı Svatovskiy yönünden ve 81. hava indirme tugayının yanı sıra daha önce Zaporojye’de karşı taarruza hazırlanan Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin 65. mekanize tugayının bir taburu da Krasnolimanskiy yönünden nakledildi.
Başka bir deyişle, Artemovsk savaşları Rus birlikleri için bir tür dikkat dağıtıcı değildi, bilakis tam tersiydi: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, başarılı birlikleri diğer güzergahlardan aceleyle çıkarmaya ve onları “Bahmut mezbahasına” atmaya zorlandı. Krasnolimanskiy ve Svatovskiy yönlerine saldırı girişimleri durduruldu. Ve Zaporojye oblastında taarruz düzenleme fikri genelde unutuluyor.
Şu anda Artemovsk civarında yer alan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri birliklerinin tam listesi çok daha geniş. Yukarıdakilere ek olarak, bunlar 24. ve 62. tugay, 3. “Jeleznaya” tank tugayı, 93. “Holodnıy Yar” tugayı, 109., 112., 125. [Lviv] ve 241. Terörle Mücadele [Kiev] tugayları. Bunun yanı sıra Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Genelkurmayının stratejik rezervinin topçuları var. Ve tüm bunlara karşı Rus tarafından sadece “Vagner” özel güvenlik şirketi ve DHC’nin birinci ordusuna bağlı muhtelif birimler sahada.
Aynı zamanda Batılı ve Ukraynalı uzmanların önemli bir kısmı, Ukrayna’nın Artemovsk bölgesinde “Rus birliklerinin öğütülmesine” yönelik garip anlayışı tekrarlamaya devam ediyor. Gerçekte tam tersi oluyor. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, halihazırda kasım ayında iki kez 53. ve 54. birliklerini ağır kayıplardan sonra toparlanmaları için Artemovsk’tan Çasov Yar ve Kramatorsk’a çekmek zorunda kalmıştı. Buradaki mesele, orada Ukrayna’da seferberlik kapsamında çağrılan yeni askerlerin olmasına rağmen, numaralı tugayların gazileri kadar savaşa hazır olmaması da değil. Asıl mesele bu tugayların yapısal olarak çökmesi.
2022 yılına kadar Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, inatla NATO eğitmenleri tarafından dikte edilen tabur yapısına geçmeye çalıştı. Bu, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin sözümona gri bölgenin belirli kısımlarının işgaline indirgenen “tuhaf” 2016-2021 savaşında işe yaramıştı. NATO’nun taktik tabur grupları bunun yüzden artırıldı.
Daha sonra taktik tabur gruplarının kendi başlarına çalışamayacakları, topçu ve zırhlı araçların desteğine muhtaç oldukları fark edildi. Ve topçu ve zırhlı araçlar, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin numaralı tugaylarının personelinden geri alındı ve operasyonel rezerv gibi bir şeye dönüştürüldü ve bu da tüm topçu ve zırhlı araçlar Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinde ayrı birliklerin eline geçtiğinden birlikler arasında daha gelişmiş başka koordinasyon yöntemleri gerektiriyor.
Son birkaç ay içinde Donetsk yönündeki Rus ordusu, halihazırda hem tugay topçularını hem de zırhlı birliklerini içeren güçlendirilmiş taburlar halinde yeniden yapılandırıldı. Sonuç olarak artık fazladan koordinasyona ihtiyaç duymuyorlar, üstelik seferberlik kapsamında alınan eğitimli askerler bu taburlara kolayca katılıyor.
Nihayetinde Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin Artemovsk-Soledar-Seversk hattı boyunca intihar savaşlarına sürüklendiği ve oraya devasa insani ve teknik kaynaklar pompaladığı fark edildi.
Sebepler belli: Daha batıda, Slavyansk ve Kramatorsk dışında hazırlanmış savunma hatları yok. Artemovsk’un mevcut koşullarda kaybedilmesi, cephenin tüm Donetsk yönü boyunca yok olması anlamına geliyor. Bundan lojistik kayıplar olmadan çıkmak artık mümkün değil, cephenin diğer kısımları kan kaybediyor ve tüm bunlarla ilgili siyasi beklentileri en hafif tabirle açık değil.
Bu bağlamda Artemovsk savaşlarına neden ihtiyaç duyulduğuna dair sorular ortadan kalkıyor. Bölgedeki operasyon [haritada görüldüğü gibi] giderek son derece stratejik bir operasyona dönüştü. Dahası, Artemovsk ve Soledar’ın öngörülebilir bir zamanda temize çıkarılacağına artık şüphe yok, bu da Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin tüm planlarını boşa çıkaracak ve gelişigüzel inşa edilmiş savunma hattını anlamsız kılacak. Evet, sağ kalanlar Kramatorsk ve Slavyansk’a gidecekler, fakat cephenin konfigürasyonu ve siyasi durum tamamen farklı olacak. Ve hiçbiri de Silahlı Kuvvetler lehine değil.